این یک مقاله جامع را به زبان روان و ساده درباره‌ی تشنج نوشته ام. توی این مقاله قراره بدون اصطلاحات پیچیده‌ی پزشکی، بفهمیم تشنج چیه، چرا اتفاق می‌افته، چه شکلیه، و باید چطوری باهاش برخورد کنیم.

تشنج چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟ (راهنمای ساده برای همه)

اول از همه: تشنج یعنی چی اصلاً؟

تشنج یه جور اختلال موقتی توی کارکرد مغزه.
مغز ما کلی سلول عصبی داره که با جریان برق خیلی خفیف با هم حرف می‌زنن. حالا اگه این پیام‌های الکتریکی ناگهانی، شدید و بی‌نظم بشن، مغز دچار «تشنج» می‌شه.

اگه بخوای ساده تصورش کنی، تشنج مثل اینه که برق مغز یه لحظه جرقه بزنه یا اتصالی کنه!

تشنج همیشه با کف کردن و افتادن نیست!

مردم وقتی اسم تشنج میاد، معمولاً یه تصویر کلیشه‌ای تو ذهن‌شون دارن:
شخصی که روی زمین می‌افته، بدنش می‌لرزه، دهانش کف می‌کنه...

ولی واقعیت اینه که همه‌ی تشنج‌ها این‌طوری نیستن. بعضی‌ها فقط برای چند ثانیه خیره می‌شن، بعضی‌ها فقط دست یا لب‌شون می‌لرزه، بعضی‌ها حس عجیبی تو شکم یا گوششون دارن. تشنج انواع مختلفی داره.

چرا کسی دچار تشنج می‌شه؟

دلایل تشنج زیادن. گاهی یه بار اتفاق می‌افته و دیگه هیچ‌وقت تکرار نمی‌شه، ولی بعضی‌ها تشنج‌های مکرر دارن که بهش می‌گیم صرع (اپی‌لپسی).

مهم‌ترین دلایل تشنج:

• تب بالا (مخصوصاً در بچه‌ها)

• ضربه به سر

• عفونت مغزی یا مننژیت

• کمبود قند خون شدید

• مصرف یا ترک ناگهانی مواد مخدر یا الکل

• برق‌گرفتگی یا سکته مغزی

• تومور مغزی

• اختلالات ژنتیکی یا مادرزادی

• و البته صرع (بیماری تشنج‌های تکرارشونده)

انواع تشنج به زبان خیلی ساده

نشونه‌های تشنج قبل از اینکه شروع بشه (آورا)

بعضی از افراد چند دقیقه یا چند ثانیه قبل از تشنج، هشدارهایی از بدنشون دریافت می‌کنن. به این حالت می‌گن "آورا".

مثلاً:

• احساس ترس یا اضطراب ناگهانی

• بوی عجیب (مثل بوی سوختگی یا فلز)

• دیدن نورهای رنگی یا لرزان

• حالت تهوع یا دل‌پیچه

• سردرگمی یا حس "خارج بودن از بدن"

اگه کسی این نشونه‌ها رو شناخت، می‌تونه خودشو سریع به جای امنی برسونه یا به کسی اطلاع بده.

وقتی کسی دچار تشنج شد، چیکار کنیم؟

کارهایی که باید انجام بدی:

✅ فرد رو آروم به پهلو بخوابون تا تنفس راحت‌تر باشه
✅ اطرافش رو خلوت کن تا ضربه نخوره
✅ زیر سرش چیزی نرم بذار
✅ اگه عینک یا لباس تنگ داره، بازش کن
✅ زمان بگیر؛ اگه بیش از ۵ دقیقه طول کشید، اورژانس رو خبر کن
✅ بعد از پایان تشنج، همراهش باش چون ممکنه گیج یا خسته باشه

کارهایی که نباید انجام بدی:

❌ چیزی به زور توی دهنش نذار (مثل قاشق یا انگشت!)
❌ سعی نکن جلوی لرزش‌ها رو بگیری
❌ بهش آب یا دارو نده تا وقتی کاملاً به هوش بیاد
❌ تکونش نده یا بلندش نکن

آیا تشنج خطرناکه؟

اغلب تشنج‌ها خود‌به‌خود تموم می‌شن و خطر آنی ندارن، ولی بعضی موارد واقعاً جدی‌ان:

🚨 اگه بیشتر از ۵ دقیقه طول کشید
🚨 اگه فرد بین دو تشنج به هوش نیومد
🚨 اگه فرد بارداره، دیابت داره یا ضربه به سر خورده
🚨 اگه برای اولین بار اتفاق افتاده
🚨 اگه بعد از تشنج نفس نمی‌کشه یا کبود شده

در این شرایط حتماً با اورژانس تماس بگیر.

بعد از تشنج چه اتفاقی می‌افته؟

بیشتر آدم‌ها بعد از تشنج احساس:

• گیجی

• خواب‌آلودگی

• سردرد

• بی‌حالی یا فراموشی موقتی

پیدا می‌کنن. معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشه تا به حالت طبیعی برگردن.

آیا تشنج درمان داره؟

اگه کسی فقط یه بار تشنج کنه، ممکنه به هیچ دارویی نیاز نداشته باشه. ولی اگه تشنج تکرار بشه (صرع)، پزشک معمولاً دارو تجویز می‌کنه.

داروهای ضدتشنج

داروهایی مثل:

• کاربامازپین

• لاموتریژین

• سدیم والپروات

• لووتیراستام

این داروها کمک می‌کنن که تشنج‌ها کمتر و سبک‌تر بشن یا حتی کاملاً کنترل بشن. البته دارو باید دقیق و منظم مصرف بشه، چون قطع ناگهانی خودش می‌تونه باعث تشنج بشه.

سبک زندگی برای کنترل بهتر تشنج

✅ خواب کافی (کم‌خوابی یکی از عوامل تحریک تشنجه)
✅ پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر
✅ دوری از نورهای چشمک‌زن (برای بعضی‌ها)
✅ ورزش سبک منظم
✅ مصرف دارو طبق برنامه پزشک
✅ کاهش استرس و اضطراب

جمع‌بندی

تشنج یعنی مغز یه لحظه اتصالی کرده! می‌تونه ترسناک به‌نظر برسه، ولی اگه شناختش داشته باشی و بدونی چطور باید برخورد کنی، می‌تونه کاملاً کنترل بشه. خیلی از آدم‌هایی که تشنج دارن، با دارو و مراقبت درست، زندگی عادی و فعالی دارن.

پس اگر کسی توی خانواده‌ات یا اطرافت دچار تشنجه، نترس…
یاد بگیر، همراهی کن، و کمک کن تا بدون ترس باهاش کنار بیاد.

ویدئو دکتر فرهاد عمادی متخصص مغز و اعصاب در باره تشنج

 اشتراک گذاری این مطلب در واتساپ

این مطالب برای شما سودمند خواهند بود:

بوتاکس میگرن

تشخیص انواع سردرد

پاسخ به پرسشهای شما در باره بوتاکس

بوتاکس چه عوارضی دارد؟

قیمت بوتاکس زیبایی و میگرن با جزئیات

 تشخیص و درمان سردردها

درمانهای میگرن

غذاهایی که سردرد را بدتر می کنند

هر آنچه لازم است در باره میگرن بدانید

بوتاکس میگرن به همراه زیبایی

با مغز خود به زبان ساده آشنا شوید

قوانین خواب آرام

اصول تغذیه سالم برای مغز

دیسک کمر، سیاتیک، تنگی کانال نخاع

درمان خانگی سرگیجه

فشار مغز

راه پیشگیری از آلزایمر

درد های عصبی 

استفاده از قسمتی یا تمام مطالب این سایت فقط با ذکر منبع بلامانع است